ش : آیا سکینه دختر امام حسین(علیه السلام) با مصعب بن زبیرازدواج کرده است؟
پاسخ اجمالی: دختران امام حسين(ع) پس از درگذشت شوهرانشان از سوى حاكمان بنى اميه مورد خواستگارى قرار می گرفتند و چون آنان از بنی امیه نفرت داشتند برای اینکه در طعمه آنان قرار نگیرند با افراد دیگری ازدواج می کردند. حضرت سکینه هم بعد از شهادت عبدالله بن حسن با مصعب بن زبیر که حاکم کوفه شد ازدواج کرد. پس از آنکه مصعب در جنگ با عبدالملک بن مروان کشته شد. عبدالملك بن مروان از سكينه خواستگارى كرد ولى وى نپذيرفت و با عبداللَّه بن عثمان بن عبداللَّه ازدواج كرد و اين باعث كينه دستگاه خلافت مروانى با سكينه شد.
پاسخ تفصیلی: ابتدا لازم است یاد آور شویم که در صدر اسلامرسم و سنتبر آن بوده که زنان، هیچ گاه بعد از فوت و یا شهادت همسرانشان بى شوهر نمى ماندند و ازدواجمجدد براى آنان امرى طبیعى بود. و در برابر فرهنگ حاکمبر آن زمان مى بینیم که حتی خاندان پیامبر(صلی اللهعلیه و آله) زنان و مردان خود را به ازدواج پس از مرگ خویش توصیه مى کردند.(1)
از این رو می بینیم حضرت سکینهپس از شهادت عبد اللهبن حسن در واقعه کربلا،(2) با مصعب بن زبیرکه نوه عمه جدش امام علی(علیه السلام) بوده ازدواجنموده است و سبط بن الجوزى در این باره مى گوید: اولین کسى که سکینه به عقد وى درآمد، آن هم از سر اجبار، مصعب بن زبیربود.(3)
همچنین مورخین ازدواجهاى دیگری را برای حضرت سکینهذکر کرده اند که در اینجا به آن اشاره می کنیم: عبداللَّه بن عثمان حزامى، زید بن عمرو بن عثمانبن عفان، اصبغ بن عبدالعزیز بن مروان و ابراهیم بن عبدالرحمن بن ابى عوف.(4)
شاید براى بسیارى جاى این پرسش باشد که چگونه ازدواجهاى مکرر برای ایشان رخ داده است؟
در پاسخ به این سئوال باید گفت: بنا به گزارش هاى مورخان دختران امام حسین(علیه السلام) پس از درگذشت شوهرانشان از سوى حاکمان بنى امیه مورد خواستگارى قرار می گرفتند و چون آنان از خاندان بنی امیهبر اثر ظلمهایی که می کردند نفرت داشتند از این رو برای اینکه در طعمه آنان قرار نگیرند با افراد دیگری ازدواجمی کردند تا از این رو هم به آنان پاسخ منفى داده باشند و هم از اذیت و آزاری که از سوی حاکمان بنی امیه بر آنان روا داشته می شد بکاهند.(5)
از این رو حضرت سکینه بعد از شهادت عبدالله بن حسن با مصعب بن زبیرکه حاکمکوفه شد ازدواج کرد.(6)
و پس از آنکه مصعب در جنگ با عبدالملک بن مروان کشته شد. عبدالملک بن مروان از سکینه خواستگارى کرد ولى وى نپذیرفت و این باعث کینه دستگاه خلافت مروانى با سکینه شد.(7)
از این رو سکینه پس از مصعب با عبداللَّه بن عثمانبن عبداللَّه بن حکیم بن حزام ازدواج کرد.(8)
و پس از وی نیز با اصبغ بن عبدالعزیز که حاکممصر بود ازدواجکرد و عبدالملک بن مروان وقتى متوجه این ازدواج شد به اصبغ دستور داد تا سکینهرا طلاقدهد. (9)
در نتیجه از منابع تاریخى استفاده مى شود که دستگاه خلافت بنی امیهنقش مهمى در ازدواج های حضرت سکینه داشته است.(10)
پی نوشت:
(1) . بحارالانوار، ج 42، ص 92؛ قوت القلوب، ابوطالب مكى، ج 1، ص 471، دارصادر، بيروت؛ مناقب آل ابى طالب، ج 3، ص 38، منتهى الآمال، محدث قمى، ج 1، ص 231؛ منتخب التواريخ، ملاهاشم، ص 143.
(2) . مستدركات علم الرجال، ج 8، ص 580، شماره 18091.